Dillon’s Bay, Erromango, Vanuatu – 5 tot 8 oktober 2010

Het is een dagje varen van Tanna naar Erromango. We vertrekken om 6u ‘s morgens, hebben in het begin een ruige zee, maar hoe dichter we bij Erromango komen, hoe rustiger de zee weer wordt.

Om 16u ankeren we in het platte water van de beruchte Dillons Bay. Hier ging de missionaris John Williams in 1839 nietsvermoedend en met niets anders dan goeie bedoelingen en een bijbel aan land. Wat hij niet wist was dat een paar blanke voorgangers het daar eerder te bont hadden gemaakt (Cpt Cook en Peter Dillon). John Williams stapte uit zijn bootje op precies hetzelfde plaatsje waar wij nu ook  aan land gingen. De chief waarschuwde hem dat als de blanke man één stap over een streep in het keienstrand zou zetten, ze hem een kopje kleiner gingen maken. John Williams begreep het niet goed en kwam een beetje dichter om zijn bijbel te tonen. De lokalen hebben hem op het strand de kop ingeslagen, daarna stroomopwaarts meegenomen naar een grote steen, waar ze eerst zijn afmetingen genomen hebben (de inkervingen op de rots zijn nu nog te zien), hem dan in stukken gehakt, gekookt en opgegeten.

Toen tijdens hun feestmaal één van de dorpsbewoners door die bijbel bladerde, kregen ze door dat ze zich vergist hadden. Het half uurtje dat John Williams levend op Dillons Bay was, is nu nog steeds een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van Erromango. Nu noemen de dorpsbewoners hun baai liever Williams Bay, en willen ze de naam veranderd hebben.

Wij worden een stuk hartelijker ontvangen, en het is ook geruststellend te weten dat ze hier sinds 1969 met kannibalisme gestopt zijn. Een oud mannetje waarmee ik twee dagen later aan de praat geraak, herinnert het zich nog, en kijkt me met fonkeloogjes aan. “We called the white people ‘longpigs’”, lacht hij.

De enige andere boot in de baai is de Go Beyond, met de gekke Noor Mads en zijn lieve vrouw Elin. Mads was een autodealer in Noorwegen (Landrover), en dat komt hier goed van pas. De jeep van het dorp werkt niet meer nadat ze de versnellingsbak veranderd hebben. Mads bekijkt het probleem en lost het binnen de vijf minuten op. Het was iets simpels (het versnellingspookje voor 2- of 4-wielaandrijving stond in neutraal), maar de dorpelingen juichen hem toe als hij een toertje met de 4x4 rijdt. Later vragen ze aan hun nieuwe blanke techniek God  om ook een grasmaaier en een generator te herstellen. Het lukt Mads (zelf zegt hij dat hij telkens geweldig geluk heeft en dat het een onnozel probleempje was). Maar hij is de held van het dorp. Geweldig geestig.

Erromango is rijk aan ‘Sandelwood’ of sandelhout, een bepaalde boomsoort die voor zijn parfum bijzonder gegeerd en kostbaar is. Henry is onze gids en toont ons verschillende sandelhoutbomen. De boom kan ‘geoogst’ worden als hij 13 jaar oud is, en is dan zo’n 25 dollar per kilo waard. Het wordt hier continu gekweekt.

Tijdens onze wandeling zien we de vrouwen de was doen in de rivier. Tussen de koeien. Eigenlijk worden we opnieuw overladen door zovele indrukken, dat er geen beginnen aan is om ze te beschrijven.

Als we in een kweektuin van sandelhoutplantjes staan, krijgt Sepke weer een appelflauwte. We dragen haar tot onder een boom, en wat later is ze de attractie van het dorp. Er worden bananen en kokosnoten aangedragen om haar suikers en kokos sap te geven.

‘s Anderendaags viert het dorpje feest. Een soort ‘nationale feestdag’ voor Erromango. Of we aub willen komen. We weten nog niet goed hoe laat. Vanuatu time, you know. Als je lawaai hoort, kom dan maar af.

Om 11u staan we op het grote dorpsplein, zien een ceremonie (kinderen zingen volksliederen terwijl de nationale en provinciale vlaggen worden gehesen). De hoge raad van het dorp (de chief, de verpleger, de priester, de penningmeester en de vertegenwoordigster van de vrouwen) vindt het belangrijk dat we aanwezig zijn. In al hun speeches worden we speciaal aangesproken en we worden mee uitgenodigd om met hen aan tafel te gaan (gewoon bij elkaar op de grond onder de grote boom).

Het is een bijzonder fijne dag. Sepke maakt het rieten tasje af, dat ze in Tanna met Lea begonnen was, met de hulp van de lokale dames. Haïke is de favoriet van drie oude ventjes die enkel Bislama praten, en zich bij elke poging tot conversatie een kriek lachen. De jongens ravotten met de andere jongens, en als wat later in de namiddag de enige televisie in het dorp aangezet wordt, schenken we tot groot jolijt van alle kinderen in het dorp een dvd van Tom & Jerry. De volwassenen die onder de boom van het dorpsplein zitten, moeten telkens lachen als ze de schaterlach van de kinderen horen die in de gemeenschappelijke hut naar de filmpjes kijken.

Later die dag landt er een helikopter op het plein. Het is een privéhelikopter die door de regering van Vanuatu is ingehuurd om deel te nemen aan een search & rescue operatie. Er is de dag voordien een kleine sloep met 13 mensen van Tanna omgeslagen, midden in zee. Tussen Tanna en Aniwa. Vijf jongens konden al zwemmend de kust bereiken. We horen later dat onze goeie vrienden van Sea Level en de Endless Summer de reddingsactie op touw hebben gezet, vanuit Port Resolution. Ze hebben drie mensen uit het water kunnen halen en redden. Vier anderen werden jammer genoeg niet teruggevonden… Als er een degelijke zeereddingsdienst of een rescue coördinatiecentrum in Vanuatu zou zijn, was dit wellicht allemaal niet hoeven gebeuren. We horen van de boten die in de reddingsactie betrokken waren, dat ze niet konden communiceren met de helikopter (die had geen marifoon aan boord) en dat het marineschip van Vanuatu er maar een beetje doelloos tussen voer. Het marineschip kon ook geen drenkelingen aan boord hijsen. Ze moesten daarvoor de hulp inroepen van de Sea Level… Gelukkig nam Steve van de Endless Summer de touwtjes in handen en coördineerde de hele operatie.

Maar dat hoorden we dus allemaal pas later, als we eenmaal in Port Villa waren aangekomen.

Het was een hartelijk afscheid van Erromango. ‘s Avonds na het feest vertrekken we richting Port Villa. Een nachtje varen.