St Helena, maart 2012

Wat een openbaring, dat eiland, hier in het midden van de Zuid Atlantische Oceaan. Het is wonderbaarlijk, uniek, fantastisch en de max.  Hoe begin je het allemaal te beschrijven.

                            

Afzondering en afgelegen: Het dichtstbij zijnde land is het petieterig eilandje Ascension, zo’n 1125 kilometer van hier. Het dichtstbij zijnde stuk continentaal land is het dorpje Tombua in het uiterste zuiden van Angola, 1920 kilometer van hier. Ten westen van St Helena is de dichtstbij zijnde stad Puerto Seguro in Brazilie, en dan moet je 3260 kilometer Atlantische oceaan overbruggen… Geen vliegveld hier. De enige manier om hier te geraken is per boot. Als je St Helena wilt bezoeken moet je er minstens 10 dagen op zee mee incalculeren. Neem daarbij dat St Helena een klein eiland is en het beschreven wordt als het stuk land dat het verst weg is van enig ander stuk land, ter wereld.  Afgelegener kan het niet. Natuurlijk vonden de Britten dit de veiligste plaats om Napoleon af te zonderen.

In de baai van Jamestown liggen een tiental andere zeiljachten. Hier is geen aanlegsteiger, geen haven, niks. Iedereen ankert hier in een diepte tussen de 15 en 20 meter. Moorings (ankerboeien) zijn er niet meer omdat vorig jaar eentje los gekomen is en een Brits jacht zo op de rotsen is geslagen. De vlijmscherpe rotsen hebben dat jacht in minder dan twee uur in stukjes gereten. Het grootste stuk dat teruggevonden werd was amper anderhalve meter lang…  Het is niet het enige schip dat hier verloren ging. In de baai kan je gaan snorkelen of duiken naar verschillende wrakken.  Toen we met Martyn van Imagine een toer van het eiland deden, is zijn boot losgeraakt en mijlenver richting Brazilië vertrokken. Groot was Martyn’s shock toen we in de late namiddag nietsvermoedend een theetje dronken in het Hotel Concorde, en de eigenares het nieuws kwam brengen dat ze zijn boot zijn moeten gaan redden…  Gelukkig zonder erg allemaal. Het had erger gekund: enkele jaren geleden is hier een jacht ook zo op z’n eentje vertrokken en het is nooit meer teruggevonden…

De baai biedt een beetje bescherming voor de golven, maar je blijft toch in het midden van de oceaan liggen. De voorbije vijf dagen stonden er redelijk grote golven die de jachtjes allemaal van links naar rechts zwierden. Geregeld klonk een luide vloek van een of andere boot, als er weer een bord met eten op de kajuitvloer terecht kwam. Wellicht is gewoon gaan zeilen op de oceaan comfortabeler dan hier voor anker te liggen. We zijn al een paar keer door het gerol vermoeider opgestaan dan toen we gingen slapen. Overdag brengen we dan ook zo veel mogelijk tijd door op het eiland. Het is gelukkig zo’n paradijs dat het alles goedmaakt.

Aan wal gaan is een avontuur op zich. Er is een ferrybootje dat je komt oppikken en je vervolgens afzet aan een kleine betonnen kade. De deining gaat meestal goed tekeer, dus dat maakt dat het een hachelijk avontuur is: eerst maken dat die ferry geen kras in je boot vaart, en dan, zonder armen of benen te breken, op die betonnen kade springen.

En wat dan volgt is heerlijk. Jamestown is een klein stadje dat ze precies in een lange kloof hebben gegoten. Alles voelt lekker Brits aan. Mooie Engelse huizen, één op twee auto’s is een ouwe Landrover, de politiemannen zijn échte Bobbies, er rijden van die rode Regina Royal Mail postautootjes rond, de mensen zijn uiterst vriendelijk en beleefd, goedlachs en relax. Het lijkt of de tijd hier stilstaat. Hier is geen stress.

Wat ook bijzonder merkwaardig en uniek is, is dat hier geen gsm’s zijn. De inwoners hebben een vaste lijn thuis en een nummer met vier cijfers. Hier en daar staat een telefooncel. Dat is hier genoeg. Hier zit niemand op een Iphone te prutsen, hier wordt geen enkel gesprek onderbroken door het gerinkel van de gsm.

Nergens zie je ook reclame. Wat een visuele rust is er hier. Een winkeltje ontdek je soms pas toevallig als je nieuwsgierig je hoofd in een deur binnensteekt.  Tachtig procent van het eten dat je hier in de winkel vindt, is ingeblikt. Het lijkt wel de voorraadruimte van een jacht.  De vierduizend mensen die hier wonen zijn het gewoon om 3 weken geduldig op hun vrachtschip, de RMS St Helena, te wachten en hun post, een nieuwe wasmachine, een nieuwe diepvries, een bezoekend familielid of wat buitenlandse groenten, fruit of vlees te ontvangen.

We huren twee dagen een autootje om het eiland te verkennen. Natuurlijk doen we het obligate bezoek aan de twee huizen waar Napoleon gewoond heeft en gestorven is. We gaan naar zijn graf kijken (dat nu terug leeg is omdat ze hem naar Frankrijk overgebracht hebben).  Maar het meest wonderbaarlijke, unieke en mooi van dit eiland is het landschap. Het midden van het eiland is een groene oase, met schitterende bergtoppen. De wandeling naar Diana’s Peak, het hoogste punt van het eiland, is prachtig. De autorit van daar naar Sandy Bay is wellicht het mooiste kronkelend baantje door heuvelland dat we ooit gezien hebben… Het binnenland  is erg groen en doet denken aan Iers of Schots landschap. Mooi, mooi, mooi.

                    

De dagen dat we geen auto hebben, worden wandelingen gemaakt, of wordt op de ‘Jacob’s Ladder’ geklommen: een trap van 699 treden van het stadje van Jamestown naar de top met een machtig zicht op de baai.

De St Helenians, of ‘Saints’, zoals ze genoemd worden, zijn een mix van verschillende rassen: Maleisisch, Chinees, Afrikaans, Brits en Boer en hebben een lichtbruine mooie huidskleur. Je ziet zowel bijzonder mooie vrouwen, schattige kindjes, adonissen van mannen, alsook een paar exemplaren waarvan het vermoeden van ietwat teveel inteelt op kan aangetoond worden.  Eentje met elfenoren, ene met een mierenetermond, een dwerg, … En allemaal zijn ze even vriendelijk, behulpzaam, eerlijk, charmant en goedlachs. Elk babbeltje is hartelijk en warm.

Het staat zo treffend in een van de toeristische folders hier:

“Approaching St Helena from the sea, one’s first impression is of a grim and inhospitable volcanic island, belying the lush interior and friendly warmth of the people.”

En nu hebben ze hier beslist een vliegveld aan te leggen. Ze zijn aan de aanleg ervan begonnen. En daarvoor moeten ze eerst een haven aanleggen, daarna nieuwe wegen aanleggen van de haven tot aan de plaats waar het vliegveld komt, en dan pas kunnen ze eraan beginnen. Over 3 jaar zou het moeten klaar zijn. En dan zal het gedaan zijn met die unieke afzondering van dit eiland. Als je je oor een beetje te luisteren legt, valt het op dat het meestal de jongere generatie is die blij is het de komst van het vliegveld. De oudere generaties vinden het maar niks, en jammer. Wekelijks zullen er Boeings vanuit Bermuda aankomen en tweewekelijks vanuit Johannesburg die plots het massatoerisme op het eiland zullen binnenbrengen. De impact daarvan zal ontzettend zijn, wordt ingeschat: de intrede van drugs, HIV en Aids op het eiland waarvan het tot nu toe gespaard is gebleven. Om nog maar over de gsm te zwijgen, zeg. Maar waar ze allemaal blij over zijn, is dat ze makkelijker vrienden en familie over de vloer zullen krijgen of kunnen gaan bezoeken.

Wat voor mijn part onmiddellijk mag veranderen aan dit eiland is de mogelijkheid om je gasflessen hier te laten vullen. Miljaardedju zeg. Ik ben er nu al drie dagen mee in de weer. Twee gasflessen van de ene plaats naar de andere slepen. En telkens van een kale reis terugkeren en wetende dat het wel mogelijk is. We kunnen hier niet vertrekken vooraleer die gas opgevuld is, want in Ascension is er geen gas, en de volgende stop nadien zal pas over een zes- of zevental weken zijn, in de Azoren. En geen gas, is geen koken en geen eten… Uiteindelijk heb ik 1 man gevonden die bereid en kundig is om m’n gasflessen te vullen. Vrijdag… We zullen hier dus nog wat moeten wachten in dit paradijs.