Dagboek van de Grote Oversteek - Slot

Maandag 3 mei 2010 - Dag 19

Een dag die we wellicht nooit meer zullen vergeten. Na 18
dagen en 5 uur continu varen over de Stille Zuidzee liggen
we stil en raakt ons anker, Da Big M, de grond van de
sprookjesachtig mooie baai van Atuona, Taahuku Bay in Hiva
Oa. Een uur voor zonsondergang. Het is intens genieten, na
zo'n inspannende en soms heftige oversteek. Man, man, man.
We zijn tot in Frans Polynesië gezeild. Zo lang van
gedroomd, nu is het gebeurd. We hebben gedaan wat
Maghelaen vreemd genoeg nooit is gelukt: de Markiezen
vinden. Dat heb je als je geen recente kaarten meeneemt op
zeilreis.

Die laatste mijlen waren wondermooi. Zoals bij het
bereiken van elk nieuw land, vertelt Haïke de geschiedenis
en de cultuur aan de kinderen, buiten in de kuip. Elke
keer hangen ze aan haar lippen. Zijn ze geweldig
geïnteresseerd en vragen ze erop los. En dan doemen die
machtige vulkanische rotsen op, uit de wolken. Land! Land!
We zien het. Het zijn indrukwekkende eilanden. En alsof de
natuur een feestje geeft voor onze aankomst, komen er
tientallen dolfijnen rond de boot spelen en vliegen er
honderden vogels rond ons. Wat een ontvangst en apotheose.

Bijzonder groot is onze bewondering voor de oude
Polynesiërs, die de eilanden in de Stille Zuidzee zo'n
4000 jaar geleden ontdekt en veroverd hebben. Als iemand
aanspraak kan maken op de titel van het strafste nautische
volk ooit, dan zijn het niet de Vikings, de Spanjaarden,
de Portugesen of de Belgen (haha), maar dan zijn het de
Polynesiërs! Meesters in navigatie, van in de steentijd,
zonder metaal, het wiel, zonder kaarten, noch kompassen,
laat staan een radar of een gps. Met kano's! Tot niet zo
lang geleden laaiden de discussies over de herkomst van de
Polynesiers hoog op. Thor Heyerdahl, die hier een tijd op
het eiland (Fatu Hiva) gewoond heeft, hield aan de
hypothese dat ze van Zuid Amerika, met de wind mee, in hun
kano's tot in de Markiezen waren gevaren. Vandaar ook zijn
vlottentocht van Peru naar Tahiti op zijn bekende Kon
Tiki. Om dat te bewijzen. Hoe mooi zijn bedoeling en
inspanning ook, hij zat er toch naast, den Thor. De
Polynesiërs waren slimmer dan dat. Die gingen niet met de
wind mee, maar vaarden tegen de wind op. Omdat, als ze
geen land ontdekten na lange periode, en hun eten en
drinken bijna op raakte, zich gewoon konden omkeren en op
de makkelijke manier (met de wind mee) terug naar huis
konden varen. Zo ontdekten ze vanuit Melanesie en Fiji,
Samoa en Tonga. Van daar ontdekten ze de Markiezen en
zakten dan terug af naar Tahiti, Hawaii, Paaseiland en
tenslotte Nieuw Zeeland.

Hun boten waren een soort kruising tussen een kano en een
catamaran en ze konden er scherp tegen de wind mee varen,
tegen de stromen in. En ze brachten alles met zich mee.
Vrouw, kinderen, varkens, honden en heel de reutemeteut.
Ze hebben de eilanden ook niet per toeval ontdekt, zoals
Heyerdahl zou beweren. Neen, hun ontdekkingstochten waren
goed voorbereid en bewust. Ze konden zich bijzonder goed
oriënteren op de sterren, de zon, de maan, de golven, de
wolken, de wind. Om terug te keren naar hun
thuis-eilanden, zochten ze de sterrenhemel van het eiland
terug. Nu zouden we zeggen dat ze dezelfde breedtegraad
opzoeken. Ze zochten de ster die boven hun eiland hing (bv
Tahiti lag onder het zuiderkruis). Eenmaal op die
breedtegraad voeren ze gewoon terug, tot ze weer thuis
waren, zonder ooit precies hun lengtegraad te moeten weten
(want ze hadden geduld). Verder gebruikten ze de zon en de
maan. Gedurende de rest van de dag gingen ze af op de
richting van de golven en de wind. En zelfs wolken
gebruikten ze. Die hangen in dikke pakken boven de
eilanden. En ook vogels natuurlijk, zoals de fregatvogels,
die elke avond weer huiswaarts keren, na een dagje vissen
op zee. Dat zagen wij ook. Eenmaal je dichter dan 20 mijl
van een eiland bent, begin je ze te zien. Ook de
verandering van de golven in de buurt van eilanden gaven
de Polynesiërs info over hoe ver ze nog van land
verwijderd waren. Straf. Heel straf.

Maar goed. Wij hebben het dus ook gevonden. Met andere
middelen weliswaar.

Wat de Polynesiërs wellicht niet deden als ze nieuw land
ontdekten, is een goeie pint drinken. Leve de vooruitgang!
Santé!